Met betrekking tot orgaan- en weefseldonatie heeft Gelek Rimpoche gezegd, dat zowel het besluit om te doneren als wel het besluit dit niet te doen, compassievol zijn. Belangrijk zijn de juiste intentie en motivatie om te willen doneren. Onlangs heeft Demo Rinpoche dit bevestigd met de uitspraak dat, wanneer iemand een orgaan of weefsel doneert vanuit de juiste motivatie (en de gever er geen spijt van krijgt), dit een compassievolle daad is. Daarop heeft Demo Rinpoche wel aangevuld, dat het voor Vajrayanabeoefenaars een verstoring van het doodsproces kan zijn, dus wellicht minder heilzaam als de Vajrayanabeoefenaar bewust dit proces wil doorlopen.
Zie hier voor aanvullende informatie Rijksoverheid. Ga voor het registeren van de keuzes met betrekking tot het doneren van organen en weefsel na overlijden naar de website van het donorregister Daarnaast is er een aan donatie gerelateerde soort wilsverklaring voor medisch wetenschappelijk onderzoek. Zie hier voor meer informatie over het na overlijden ter beschikking stellen van het lichaam aan de wetenschap.
Vanuit boeddhistisch oogpunt wordt het nemen van een leven (het breken van de eerste van de vijf geloften, namelijk afzien van het doden van levende wezens) gezien als niet heilzaam. Vanuit een meer compassievolle kijk kan echter ook de insteek worden genomen dat als de intentie achter een handeling goed is, de handeling zelf niet verkeerd kan zijn. Vanuit dit oogpunt zou euthanasie dan niet verkeerd zijn als de bedoeling ervan liefde en mededogen is.
In 2009 zei de Dalai Lama dat 'doden uit genade' onder bepaalde uitzonderlijke omstandigheden onder de boeddhistische filosofie aanvaardbaar was. Hij voegde er echter aan toe vanuit het standpunt dat het menselijk leven kostbaar is: “Ik denk dat het beter is om het te vermijden.” - Dalai Lama.
Gelek Rimpoche heeft iets vergelijkbaars aangegeven. Alhoewel hij geen voorstander was van euthanasie, heeft hij ook opgemerkt dat het beste naar de persoon in kwestie en diens specifieke omstandigheden en omgeving kan worden gekeken om te kunnen bepalen of (vrijwillige, passieve) euthanasie wellicht toch een compassievolle handeling is.
Demo Rinpoche heeft tijdens een lesdag over ethiek (september 2020) het volgende gezegd: Inderdaad, het doden van een levend wezen is een schadelijke activiteit. Het willen verlichten of wegnemen van lijden vanuit compassie is echter een heilzame activiteit. Het is goed als iemand zich hiervan bewust is wanneer men euthanasie wil gaan toepassen. Het is echter niet eenduidig mogelijk om te concluderen of het negatieve karma dat gecreëerd wordt door het uitvoeren van de euthanasie opweegt tegen het positieve karma dat dit handelen vanuit compassie genereert.
Veel hospices kunnen vandaag de dag boeddhistische zorg in de laatste levensfase bieden. Voor hospices die gespecialiseerd zijn in het bieden van boeddhistische zorg in de laatste levensfase verwijzen we door naar hospice de liefde in Rotterdam of Stichting Melong Boeddhistisch Centrum & Hospice in Voorschoten.
Er zijn diverse soorten wilsverklaringen: behandelverbod, verklaring tot niet-reanimeren, schriftelijk euthanasieverzoek, medische volmacht en volmacht voor medisch wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast zijn er het levenstestament en het testament.
In een levenstestament leg je je wensen vast voor de situatie waarin je zelf niet meer in staat bent om uw zaken te regelen (wilsonbekwaam). Zo houdt je zelf de regie over jouw leven, ook als je zelf niet (meer) kunt beslissen. In een ‘testament bij leven’ wijs je iemand aan, de gevolmachtigde, aan wie je het vertrouwen geeft om namens jou beslissingen te nemen, zaken te regelen, medische zaken te behartigen of te handelen op het moment dat je dat zelf niet meer kunt, bijvoorbeeld door dementie, coma, ongeval of andere ingrijpende medische oorzaken en behandelingen. In een levenstestament kunnen ook wensen worden opgenomen die niet te maken hebben met de eigen gezondheid of leven. Denk aan de wens om de zorg voor een huisdier door iemand anders te laten overnemen als iemand dat zelf niet meer kan. Een boeddhistisch testament kan ook onderdeel uitmaken van een levenstestament (zie hieronder). Het levenstestament is een notariële volmacht, men kan het op laten maken bij een notaris of (tegen betaling) online regelen.
Ook een testament is een schriftelijke wilsverklaring. Deze is bedoeld voor na het overlijden en gaat alleen over financiële en materiële zaken. Een testament dient altijd opgemaakt te worden door de notaris.
Het is aan eenieder om voor zichzelf te overwegen welke keuzes hierin te maken. In alle gevallen is het van belang om de wilsverklaring(en) met de eigen huisarts, eventuele ander behandelend artsen en met naasten en andere betrokkenen goed door te spreken en gemaakte afspraken regelmatig opnieuw te bevestigen en te bekrachtigen, zo adviseert ook het KNMG . Voor informatie over het opstellen van wilsverklaringen verwijzen we naar de websites van de Rijksoverheid en de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie . Een niet-reanimerenpenning (in principe ook een wilsverklaring) kan aangevraagd worden via de website van de Patiëntenfederatie Nederland .
Wensen met betrekking tot ondersteuning bij ziekte, overlijden en uitvaart door het Tibetaans Boeddhistisch Centrum Jewel Heart kunnen vastgelegd worden in een boeddhistisch testament. Voor een voorbeeld van zo’n boeddhistisch testament verwijzen we naar het document Leidraad voor een boeddhistisch testament