Over Gelek Rimpoche (1939-2017)
Ngawang Gelek Rimpoche, achterneef van de dertiende Dalai Lama, werd in 1939 geboren binnen een religieus en politiek vooraanstaande familie in de hoofdstad van Tibet, Lhasa. Hij werd op zijn vierde door de grote Pabongka Rinpoche herkend als de reïncarnatie van de abt van het Tantrische-Gyuto-klooster. Hij ontving zijn opleiding tot Geshe Lharampa in het grootste klooster van het land, Drepung, waar hij een begaafde maar ondeugende student was.
In 1959 behoorde Gelek Rimpoche tot de duizenden monniken en leken die Tibet ontvluchtten. In India werd hij uitgekozen om in een kleine groep monniken specifieke onderwerpen te bestuderen bij een aantal grote meesters, onder wie de persoonlijke leraren van de Dalai Lama. Hij werkte voor All India Radio, maakte deel uit van de Tibetaanse regering in ballingschap en hield zich bezig met het redigeren en publiceren van boeddhistische teksten die in Tibet waren vernietigd door de Chinese communisten.
Op vijfentwintigjarige leeftijd zei hij het kloosterleven vaarwel om als leek te gaan leven en werken. Over die tijd zegt hij: 'De Dharma heb ik nooit willen opgeven. Ik wilde alléén een andere manier van leven. Op een troon zitten en lesgeven is een manier; met de mensen meegaan en meedoen is een andere manier om hen te helpen bij hun spirituele ontwikkeling.'
Halverwege de jaren zeventig werd hij aangemoedigd in het Engels te gaan lesgeven. Dat deed hij eerst in India. Later verhuisde hij naar Amerika, werd o.a. onderzoeksadviseur en lector bij verschillende Amerikaanse universiteiten en verdiepte zich in de westerse samenleving. In 1985 stichtte hij Jewel Heart, een internationale organisatie die zich wijdt aan het in stand houden van het Tibetaans boeddhisme en de Tibetaanse cultuur.
Gelek Rimpoche heeft jarenlang in de Verenigde Staten gewoond in Ann Arbor, Michigan. Van daaruit reisde hij de wereld rond om les te geven, en kwam meestal tweemaal per jaar naar Jewel Heart Nederland. Hij was getrouwd en heeft twee kinderen geadopteerd. Hij publiceerde een aantal boeken waaronder het Nederlandstalige 'Voor de dood niet bang', Altamira- Becht, 2003. Hij heeft een omvangrijke erfenis aan lessen en transcripten nagelaten, waarvoor wij hem bijzonder dankbaar zijn.
Gelek Rimpoche overleed op 15 februari 2017 (zie link voor "In Memoriam"). Zijn werk wordt voortgezet door Chungtsang Rinpoche en Demo Rinpoche.
Er is een uitgebreid digitaal archief met de audio-/video-opnamen en transcripties van Gelek Rimpoche wat toegankelijk is via deze link of door te clicken op de afbeelding hiernaast.
Het bevat meer dan 500 lessen en presentaties bestaande uit meer dan 1800 videobestanden en 2900 audiobestanden, evenals op woorden doorzoekbare schriftelijke transcripties. Veel van de bestanden gaan vergezeld van letterlijke transcripties die u kunt gebruiken om het onderwijs te volgen, evenals gerelateerde gecompileerde transcripties.
Chungtsang Rinpoche werd in 1980 geboren in Kathmandu, Nepal en op zijn vijfde herkend als de achtste reïncarnatie van Dagyab Chungtsang Rinpoche, een van de belangrijkste lama’s van de Dagyab regio in Oost-Tibet. Hij studeerde in Zuid-India in het Drepung-klooster, hetzelfde klooster waar ook Gelek Rimpoche een belangrijk deel van zijn opleiding genoot. Ze behoorden zelfs tot hetzelfde Loseling-college en daarbinnen tot hetzelfde ‘huis’: Nyare Khangtsen.
In 2012 verwierf Rinpoche de titel van geshe, equivalent van doctor in de boeddhistische filosofie.
In 2014 begon Chungtsang Rinpoche zijn training aan het Gyuto College om zich verder te verdiepen in het Vajrayana-pad. Hij ontving belangrijke initiaties van o.a. Z.H. de Dalai Lama en Denma Locho Rinpoche en wordt gezien als een belofte voor de toekomst van het Tibetaans boeddhisme en voor Jewel Heart.
Demo Rinpoche ging op vijfjarige leeftijd naar het Drepung Loseling-klooster in Mundgod en trad officieel toe tot het klooster in 1987, waar hij bijna dertig jaar ononderbroken onderricht genoot in meditatie, debat, memorisatie, filosofie en compositie onder de directe supervisie van de Dalai Lama.
Na het voltooien van zijn studie aan Drepung, ontving Rinpoche in 2011 de hoogste monastieke graad, die van Geshe Lharampa van de Gelugpa Universiteit in India. Hij vervolgde zijn studie aan het Gyume Tantrische College en was gastdocent onder auspiciën van de Dalai Lama aan het Sarah College voor Hogere Tibetaanse Studies in Dharamsala.
Op verzoek van Gelek Rimpoche kwam Demo Rinpoche naar de Verenigde Staten, waar hij in 2018 zijn Master's Degree in Interreligieus Engagement behaalde aan het Union Theologische Seminarie in de stad New York.
Tegenwoordig woont hij in Ann Arbor, Michigan (Verenigde Staten van Amerika), hij werkt daar als de Spiritueel Directeur van Jewel Heart Amerika.
Demo Rinpoche geeft ook lessen voor Jewel Heart Nederland. Als het mogelijk is live in Nederland en anders online in Jewel Heart.
In Memoriam Kyabje Gelek Rimpoche
Op 15 februari 2017 is onze uitzonderlijke en dierbare leraar Gelek Rimpoche overleden.Gelek Rimpoche werd in 1939 geboren binnen een religieus en politiek vooraanstaande familie in de hoofdstad van Tibet, Lhasa. Op vierjarige leeftijd werd hij door de grote Pabongkha Rinpoche herkend als de incarnatie van Nyagre Khentrül Rinpoche van het Drepung-universiteitsklooster, vandaar zijn officiële naam Kyabje Nyagre Khentrül Ngawang Gelek. Rinpoche.
Rimpoche werd vanaf jonge leeftijd zeer zorgvuldig en volgens de traditionele kloosteropleiding opgeleid door bekende grote meesters zoals Kyabje Trijang Rinpoche en Kyabje Ling Rinpoche, tutoren van Z.H. de Dalai Lama. Hij stond bekend om zijn fenomenale geheugen, zijn intellectuele scherpzinnigheid en zijn diepgaand inzicht. Op 20-jarige leeftijd ontving hij de hoogste universitaire graad van Geshe Lharampa.
Vanwege de bezetting van Tibet door het Chinese communistische regime vluchtte Rimpoche in 1959, tegelijkertijd met Z.H. de Dalai Lama, naar India. Het contrast met zijn leven in Tibet kon bijna niet groter zijn: van een bestaan in een vooraanstaande familie binnen een feodaal systeem - door hemzelf aangeduid als 'de middeleeuwen' - werd hij opeens de twintigste eeuw in geslingerd, als vluchteling zonder enige bezittingen.
Eind jaren 70 kreeg Gelek Rimpoche, die inmiddels zijn monniksgeloften had teruggegeven, van Ling Rinpoche en Trijang Rinpoche het advies om in het Westen onderricht te gaan geven over het Tibetaans boeddhisme. Hélène van Hoorn uit Malden was degene die Rimpoche uitnodigde naar Nijmegen te komen, waarmee de kiem gelegd werd voor Jewel Heart Nederland. Sindsdien kwam hij regelmatig (meestal één- à tweemaal per jaar) naar Nederland om les te geven aan een groeiende groep leerlingen.
Gelek Rimpoche was meer dan bijzonder. Als geen ander wist hij de eeuwenlang overgeleverde diepe wijsheden van het Tibetaans boeddhisme op een voor westerlingen aansprekende manier tot leven te brengen. Daarin was hij een pionier. Rimpoche was als leraar toegankelijk en oprecht geïnteresseerd in zijn leerlingen. En meer dan dat: hij was een vriend.
Vanuit zijn onuitputtelijke kennis liet hij vele overgeleverde teksten en eigen commentaren na: van heel brede tot aan de meest gespecialiseerde vajrayana-onderwerpen - materiaal waarmee zijn leerlingen nog vele jaren vooruit kunnen. Bovendien was hij een voorbeeld in hoe hij was: altijd liefdevol, geduldig en vol respect, maar tegelijkertijd daadkrachtig, scherpzinnig en soms ook confronterend.
Hoewel Rimpoche al vele jaren ernstige lichamelijke problemen had en hij de laatste periode veel pijn had en nauwelijks meer kon lopen, bleef hij vanuit zijn gedrevenheid en grenzeloze compassie zijn leerlingen opzoeken. Hij kwam nog naar Nederland tot het echt niet meer ging, en ondanks het feit dat hij ernstig ziek was, was hij vast van plan om in het voorjaar weer te komen. Hij hield nog contact in uitzendingen via internet, tot het echt niet meer ging en zijn lichaam het opgaf.
We zijn verdrietig dat we afscheid moeten nemen van Rimpoche als persoon, maar hoewel zijn lichaam is gestorven, zal zijn geest altijd bij en in ons blijven. Of in zijn eigen woorden: “We'll keep in touch!”
- Het gebed voor een spoedige terugkeer voor Gelek Rimpoche is hier te vinden.
- Reacties, herinneringen van sangha leden in Nederland zijn hier te lezen
